σαλοκούδ(ου)νο
Σαλοκούδ(ου)νο /τὸ/ (σαλόω-ῶ-κώδων) = ἐλαφρόνους, ἀλλοπρόσαλλος, ἐπιπόλαιος.
Γράψτε την λέξη που ακούσατε ή διαβάσατε και δείτε τι ακριβώς σημαίνει στο Λευκαδίτικο ιδίωμα!
Σαλοκούδ(ου)νο /τὸ/ (σαλόω-ῶ-κώδων) = ἐλαφρόνους, ἀλλοπρόσαλλος, ἐπιπόλαιος.
άμυαλος, ακατάστατος Λεξικό του Λευκαδίτικου Γλωσσικού Ιδιώματος – Πανταζής Κοντομίχης Σαλοπαντιέρης -α /ὁ, ἡ/ (σαλόω-ῶ, Ἰ. bandiera) = ἄστατος, ζωηρός, ἄμυαλος, ἀλλοπρόσαλλος, ἐπιπόλαιος, τρελλούτσικος. Τα Λευκαδίτικα — Χριστόφορος Λάζαρης
Σαλὸς -ὴ -ὸ (σαλόω –ῶ) = ἀλλοπρόσαλλος, ἐπιπόλαιος, τρελλούτσικος. Tα Λευκαδίτικα – Χριστόφορος Λάζαρης Σαλός, § ὁ σεσαλευμένος τὸν νοῦν. ΚΝ. Σύλλαβος – Ιωάννου Σταματέλου
Σαλοῦτο /τὸ/ (Ἰ. saluto) = χαιρετισμός, φιλοφρόνησις. (Βζ. σαλόω -ῶ) = θόρυβος, λογομαχία, ταραχή.
η ακρίδα. μτφ.: το παιδί που πηδάει, σαλτάει. φράση: “κάνεις σαν σαλταπίγκος”. Λεξικό του Λευκαδίτικου Γλωσσικού Ιδιώματος – Πανταζής Κοντομίχης Σαλταπίγκος /ὁ/ (Ἰ. saltabecca) = ἀκρίς, ἀκρίδα, πηδηχτής, ἅλτης. Τα Λευκαδίτικα — Χριστόφορος Λάζαρης
αποθήκη πρόχειρων υλικών σκευών κ.λπ. κάτω από τη σκάλα.
Σαλτάρω (Ἰ. saltare) = ἅλλομαι, πηδῶ, μεταβαίνω συντόμως ἀπὸ μέρος εἰς ἄλλο: «σάλτά δεκεῖ πάρε μ᾿ νιὰ ρκέλα». Tα Λευκαδίτικα – Χριστόφορος Λάζαρης εξοφλώ, αποκαθιστώ (και σαλδάρω, σαρτάρω) Γλωσσάριο Ελένης Γράψα
Περιγελαστικό τραγούδι από το Μεγανήσι Ο ποντικός εσάλτησε Ο ποντικός εσάλτησε από το παραθύρι κι η μάνα του του φώναζε: πού πας μωρέ Ζαφείρη; Πάω να χτίσω μάρμαρο, να φκιάσω μοναστήρι για να περνούν οι όμορφες να μου φιλούν τα χείλια ‘Εβγα ήλιε πύρωσέ με και κουλούρα χόρτασέ με, ν΄ . . . Περισσότερα
πήδημα
σαλάμι
Σαλτσαπαρίλια /ἡ/ (Ἰ. salsapariglia) = τὸ φαρμακευτικὸν φυτὸν σμίλαξ, ἀρκουδόβατος, ξυλόβατος.
το σαλάμι αέρος. Η Λευκάδα έχει – είχε και παλιότερα – δυο τρεις βιοτεχνίες τέτοιου σαλτσότου, με μεγάλη κατανάλωση στο εμπόριο. Το σαλτσότο λέγεται και σαλτσούνι. Λεξικό του Λευκαδίτικου Γλωσσικού Ιδιώματος – Πανταζής Κοντομίχης Σαλτσότο /τὸ/ (Ἰ. salsicciotto) = ἁλάς, σαλάμι. Τα Λευκαδίτικα — Χριστόφορος Λάζαρης Έτσι έλεγαν οι παλιοί καρσάνοι το . . . Περισσότερα
Σαλτσοῦνι /τὸ/ (Ἰ. salsciccione) = ἁλάς, σαλάμι. Tα Λευκαδίτικα – Χριστόφορος Λάζαρης το σαλάμι Από το Ιτλ. salsume = αλλαντικά, αλίπαστα Παναγιώτης Τ. Ματαφιάς – Από τον Αη Μηνά ίσαμε το Πόντε
πρφθ. της λέξης σημαδούρα, σημαντήρας
τα σαμάρια τα έφτιαχναν στην Καρυά ή τη Λευκάδα. Το σαμάρι αποτελείται από το ξύλινο μέρος και τη στρωμή, την οποία γέμιζαν με στελέχη βρίζας ή άλλο υλικό. Το σαμάρι κάθεται στη ράχη του ζώου κι εκεί φορτώνονται τα ξύλα ή αναπαύεται ο καβαλάρης.
οι περαστές – λίγο λυγισμένες – στενοσανίδες που μπαίνουν στα πλάγια – δεξιά κι αριστερά – του σαμαριού για να προστατεύσουν τη στρωμή. Λεξικό του Λευκαδίτικου Γλωσσικού Ιδιώματος – Πανταζής Κοντομίχης Σαμαροπαγίδα /ἡ/ (σάγμα, Τ. σεμὲρ-πήγνυμι -ύω) = ἑάστη τῶν εἰς τὰ πλάγια τοῦ σάγματος περαστῶν ξυλίνων δοκίδων. Τα Λευκαδίτικα — . . . Περισσότερα
το υφαντό ρούχο που βάνουν στο σαμάρι, όταν πρόκειται να πάει με το ζώο του κανείς σε επίσκεψη, σε πανηγύρι, σε γάμο ή στη Χώρα. Είναι δηλ. το στόλισμα του σαμαριού που ταιριάζει στα “καλά ρούχα” που φοράει ο καβαλάρης. Τα πιο όμορφα καβαλοσκούτια προορίζονταν για τη νύφη και το . . . Περισσότερα
το στρώμα του σαμαριού, που συνήθως το γιομίζουν με καλαμιές βρώμης, ψαθί, άχυρο ή άλλο χόρτο. Η στρωμή στα καλά σαμάρια είναι από δέρμα στην έξω μεριά και στην από κάτω (που δε φαίνεται) με μάλλινο ύφασμα. Τα φτωχοσάμαρα είχαν μέσα κι έξω λινή επένδυση από καναβάτσα. Λεξικό του Λευκαδίτικου . . . Περισσότερα
το χοντρό σκοινί που μπαίνει μόνιμα στο σαμάρι για να δένεται το φορτίο. Μια τριχιά έχει 5 οργιές σκοινί του εμπορίου. Παλιότερα έβαναν και τριχιές ντόπιες από γιδίσιο μαλλί. φράση: “μο΄βαλες την τριχιά στο λαιμό” = μ΄ έφερες σε δύσκολη θέση. Λεξικό του Λευκαδίτικου Γλωσσικού Ιδιώματος – Πανταζής Κοντομίχης Σαμαροτριχιὰ /ἡ/ . . . Περισσότερα
μήπως και φράσεις: “σάματις και κατάφερε τίποτα;” – “σάματις και του ΄πα εγώ να πάει;” – “σάματις και θέλω;”. Λεξικό του Λευκαδίτικου Γλωσσικού Ιδιώματος – Πανταζής Κοντομίχης Σάματες –ις (ὡσὰν εἰ μήτε) = ὡς, ὡσεί, ὡσὰν μή, μήπως καί, δέν, μὴ τάχα. Τα Λευκαδίτικα — Χριστόφορος Λάζαρης
σουσαμόλαδο Από τη σειρά βιβλίων “Λαογραφικά της Λευκάδας” του Πανταζή Κοντομίχη
σφυρί οικιακής και επαγγελματικής χρήσης ειδικό για το βγάλσιμο των καρφιών από σανίδες και ματέρια. Λεξικό του Λευκαδίτικου Γλωσσικού Ιδιώματος – Πανταζής Κοντομίχης Σαμοῦτσα /ἡ/ (Λ. sem-uncia) = σφυρίον οἰκιακῆς χρήσεως φέρον εἰς τὸ ἕτερον λεπτυνόμενον ἄκρον σχιστὴν ἐγκοπὴν πρὸς ἀπόσπασιν καρφίδων. Τα Λευκαδίτικα — Χριστόφορος Λάζαρης σαμούτσα (ἡ): σφυρί . . . Περισσότερα
Σαμπατάω = ζαλίζω ἄλλους μέ τίς ἄσκοπες φωνές μου, σώπα τώρα καί μᾶς σαμπάτησες (σώπα τώρα καί μᾶς ζάλισες). βλ. και σαμπατίζω
κάνω θόρυβο, ομιλώ δυνατά και συνεχώς. φράση: “φευγάτε από δω μωρέ παλιόπαιδα, που εσαμπατίσατε όλη τη γ΄τονιά”. κατάρα: “Μωρέ σαμπατισμένο!”. Λεξικό του Λευκαδίτικου Γλωσσικού Ιδιώματος – Πανταζής Κοντομίχης Σαμπατίζω (Σ. ζαbατί-σε) = πλήσσω, ταράσσω, κατατρύχω, ζαλίζω. Τα Λευκαδίτικα — Χριστόφορος Λάζαρης βλ. και σαμπατάω
είδος ψαριού Υπάρχει μια λευκαδίτικη παράδοση: “Υπάρχει ένα ψάρι που το λένε σαμπιέρο. δηλαδή ψάρι του Αγίου Πέτρου. Το ξέρετε; Αυτό το ψάρι το λοιπόν στα παλιά παλιά χρόνια, ήτανε φαρμακερό, αλλά και πολύ νόστιμο. Μια φορά εκεί που ψαρεύανε κάτι ψαράδες, πέρασε ο Άγιος Πέτρος. Επήρε στα χέρια του . . . Περισσότερα
το φυτό ακτίς η μέλαινα Από τη σειρά βιβλίων “Λαογραφικά της Λευκάδας” του Πανταζή Κοντομίχη
συμπράγκαλα
μέτρο εκτάσεως, σαν υποδιαίρεση του ενετικού στρέμματος. Σε συμβολαιογραφική πράξη του 1853 διαβάζομε: “χωράφιον κείμενον εις τοποθεσίαν Βράχαν Κατούνης … στρεμμάτων τριών και σανίδων 45 …”. Ένα στρέμμα είχε 625 τάβλες (=tavolla) Λεξικό του Λευκαδίτικου Γλωσσικού Ιδιώματος – Πανταζής Κοντομίχης σανίδα (ἡ): (ΑΡΧ. σανίς), ἀλλά καί μέτρο ἐκτάσεως, ὡς ὑποδιαίρεση τοῦ . . . Περισσότερα
σανίδες ἀλπέδινες: σανίδες ἀπό μαλακό ξύλο.
σανίδες λάρζινες: σανίδες ἀπό σκληρό ξύλο.