(τα) βάλαμε
τα βρήκαμε, μαλώσαμε
Γράψτε την λέξη που ακούσατε ή διαβάσατε και δείτε τι ακριβώς σημαίνει στο Λευκαδίτικο ιδίωμα!
τα βρήκαμε, μαλώσαμε
βλάρι τόπι υφάσματος του σπιτικού εργαλείου, κοινώς πέτσα, ντόπιου υφάσματος. Λεξικό του Λευκαδίτικου Γλωσσικού Ιδιώματος – Πανταζής Κοντομίχης Β(ι)λάρ(ι) /τὸ/ (Ἀλ. βιλjάρ-ι) = τόπι ὑφάσματος, πέτσα ὑφάσματος ἐγχωρίου. (βιλάρι) Tα Λευκαδίτικα – Χριστόφορος Λάζαρης
Β(ου)λιάζω (βολίζω) = καταβυθίζω -ομαι, καταποντίζω -ομαι, καταστρέφω -ομαι. (βουλιάζω) Tα Λευκαδίτικα – Χριστόφορος Λάζαρης Βουλιάζω = βυθίζω τι (κυρ. εἰς τὸ ὕδωρ), Μέσ. § βυθίζομαι. Π. Τὸ ᾿σπίτι μας ἐβούλιαζε. Ἐκ τούτων καὶ βούλιασμα = βύθισμα. Σημ. Ἐκ τοῦ βουλίζω. Ὁ Βυζ. γρ. βουλῶ καὶ βούλημα, ὁ δὲ Βλάχος . . . Περισσότερα
Β(ου)ρίζω (βριάω, βρίμη) = γονιμοποιῶ χοῖρον δι’ ἐπιβάσεως. (βουρίζω)
Β(ου)ταλίδα -ι (βυθός, ἅλς) = τὸ νηκτικὸν πτηνὸν αἴθυια, βουτηχτάρι, ζαροπάπι. (βουταλίδα -ι)
Β(ου)τεζίνι /τὸ/ (Ἰ. votazza-ino) = ἀντλητήριον, σέσσουλα, ξύλινο παγοῦρι. (βουτεζίνι)
Β(ου)τσέλι /τὸ/ (βυτίον, Ἰ. vaselo) = φορητὸν ὑδροδοχεῖον ἢ οἰνοδοχεῖον (βυτιοποιΐας) χρήσιμον διὰ τοὺς ἐν ὑπαίθρῳ ἐργαζομένους. (βουτσέλι)
μικρή δέσμη από διάφορα φυτά και άνθη, όπως φύλλα φοινικιάς, δάφνης και δεντρολίβανου με τα αντίστοιχα άνθη: Η σημασία του βαγιού είναι συμβολική. Τα βάγια μοιράζονται στην εορτή των Βαΐων στο εκκλησίασμα. Συνέχεια τα τοποθετούν στα εικονίσματα του σπιτιού, για όλο το χρόνο: ΒΑΛ., Κυρά Φρ., άσμα Β΄(489): “Τα βάγια . . . Περισσότερα
η γιαγιά, η βαβά. Στα χωριά επικρατέστερη είναι η προσφώνηση βαβά (η βαβά μου), στην πόλη, η προσφ. γιαγιά. Το βάβω σπανιότερο. “Και θά ‘ρθω πάλι, βάβω μου, να σ’ εύρω στη γωνία σου…” (Γερ. Γρηγ., “Επιστροφή στην ποίηση”, Αθ. 1980, σελ. 95) Λεξικό του Λευκαδίτικου Γλωσσικού Ιδιώματος – Πανταζής . . . Περισσότερα
Βάβω /ἡ/ (Σλ. Σ. baba) = μάμμη, γιαγιά, καλογραῖα (εἰς τὴν κλητικήν).
βλ. λ. μουργαριά
τυχοδιώκτης, αλήτης, κατεργάρης, κακοήθης, αγύρτης Λεξικό του Λευκαδίτικου Γλωσσικού Ιδιώματος – Πανταζής Κοντομίχης Βαγαμπόντες /ὁ/ (Ἰ. vagobondo) = τυχοδιώκτης, ἀπατεών, ἀλήτης. Tα Λευκαδίτικα – Χριστόφορος Λάζαρης
η ιδιότητα του βαγαπόντε “Όλο βαγαποντιές κάνει” – “Με τις βαγαποντιές του τα καταφέρνει” Λεξικό του Λευκαδίτικου Γλωσσικού Ιδιώματος – Πανταζής Κοντομίχης Βαγαμποντιὰ /ἡ/ (Ἰ. vagabondita) = ἀπάτη, ἀλητεία, κακοήθεια. Tα Λευκαδίτικα – Χριστόφορος Λάζαρης
η λ. συντηρείται ως αστεϊσμός. Λέμε συχνά “Αυτό είναι αλλ΄νου παπά βαγγέλιο” = δηλ. γι΄αυτό που συζητάμε είναι άλλος ο ενδιαφερόμενος ή αυτό είναι άλλο ζήτημα
Βαγελεύομαι: (Ἰ. vagheggiare) = ἐπιποθῶ, λιμπίζομαι, ἰδιοποιοῦμαι.
ο τεχνίτης που φκιάνει βαγένια. Στον πληθ. βαγενάδες = οι πλανόδιοι Ηπειρώτες βαγενοποιοί, που τα καλοκαίρια γύριζαν από χωριό σε χωριό “παρέες-παρέες” και επισκεύαζαν τα βαγένια, μικρά κσι μεγάλα του χωριού, κατ΄ αποκοπήν πάντα. Λεξικό του Λευκαδίτικου Γλωσσικού Ιδιώματος – Πανταζής Κοντομίχης Βαγενᾶς /ὁ/ (Ἰ. vagello, vagone) = βυτιοποιός, βαρελλᾶς, . . . Περισσότερα
το κρασοβάρελλο. Ανάλογα με το μέγεθος του και η ονομασία του. Βαγένι, βαγενόπουλο, καράτελλο, βαρελόπουλο. Μέσα έβαναν κρασί ή ξίδι. Στα μεγάλα πάντα έβαναν κρασί. Σε κατγρ. του 1724 Νο 60 διαβάζομε “βαγένι 17 σταμνιών”, 1697 “πατοβάγενο ένα” και “φουντοβάγενο σταμνιών εικοσιπέντε”. (Ιστ. Αρ. Λ.) Λεξικό του Λευκαδίτικου Γλωσσικού Ιδιώματος . . . Περισσότερα
σαν το βάϊ. φρ. “βαγιάτες ελιές” = φορτωμένες καρπό
η μικρή χάρτινη εικονίτσα που έβαναν παλιότερα στα βάγια και παρίστανε τον Ιησού Χριστό. “καθήμενον επί πώλου όνου”. Οι παλιότεροι στο νησί έπαιρναν κλαδί μαυρολιάς, αλιφασκιάς, δεντρολίβανον, δάφνης και μαζί ένα φοινικόφυλλο, στο οποίο έδιναν το σχήμα σταυρού και έκαναν τη λεγόμενη βαϊοφόρα, την οποία πήγαιναν την παραμονή των Βαΐων . . . Περισσότερα
η απόφαση του Βενετού Προνοητή που επικυρώνει την απαίτηση αγωγής: “Επήγαμε εμείς οι κάτωθι γραμμένοι δια να εξετιμόσωμεν το ληγάτο όπου περιέχει γεγραμμένον εις την βάδιάν της …” (Ιστ. Αρ. Λ.)
(βεν. vadimonio) = καταγραφή-καταμέτρηση περιουσίας, σε περιπτώσεις χηρείας, διαζυγίου κλπ.
Βαζασταρούδι = τό κάθε θηλάζον μικρό πού μεγαλώνει μέ τό γάλα τῆς μάνας του. (Σημείωση: Στο “Λεξικό του Λευκαδίτικου Γλωσσικού Ιδιώματος του Π. Κοντομίχη , στα “Τα Λευκαδίτικα” του Χρ. Λάζαρη και στα “Καρσάνικα Γλωσσικά Ιδιώματα” του Δημήτρη Κατωπόδη, αναφέρεται ως βυζασταρούδι (το)
όλα τα μικρά δοχεία που έβαζαν μέσα καφέ, ζάχαρη, τσάι κτλ.. τα ΄λεγαν βάζα. Ο κυκλικός τοίχος των ανεμόμυλων. Λεξικό του Λευκαδίτικου Γλωσσικού Ιδιώματος – Πανταζής Κοντομίχης βάζο (τό): δύο μακρυά καί χονδρά ξύλα (συνήθως κορμοί) στό μῆκος περίπου τοῦ καϊκιοῦ, ἑνωμένα μεταξύ τους μέ ξύλα ἤ σίδερα κάθετα σέ . . . Περισσότερα
το τυποποιημένο γάλα, Βλάχας, Νουνού κλπ. “Του δίνω βαζόγαλο και πίνει, γιατί εγώ δεν το χορταίνω”. Βαζόγαλο λέμε επίσης και ο άδειο κουτί γάλακτος.
οι τέσσερις τοίχοι του σπιτιού
λιποθυμιά, αναισθησία, σβήσιμο Λεξικό του Λευκαδίτικου Γλωσσικού Ιδιώματος – Πανταζής Κοντομίχης Βαζούρα /ἡ/ (Ἰ. basire) = ζάλη, μετ’ ἐμβοῶν, καρηβαρία, λιποψυχία. Tα Λευκαδίτικα – Χριστόφορος Λάζαρης
Βάζω, § φωνάζω μεγάλως. Σημ. Ἐκ τοῦ βαύζω καὶ βάζω.
προτρέπω
το φυτό βατράχιον και αγριοσέλινο ή βαθρακόχορτο. Σε χειρόγραφο γιατροσόφι του λαϊκογιατρού Θ. Κατωπόδη διαβάζουμε: “Τα βαθρακάκια είναι πέντε λογιών βότανα και έχουσι και τα πέντε μιαν δύναμιν” , και γίνονται εις τα νερά … και κάνουσι λουλούδια κίτρινα. Αυτά τα βότανα, τα φύλλα τους και τα λουλούδια τους …ν΄ . . . Περισσότερα
Βαθυώτ(η)ς -σα = ὁ ἐκ τοῦ χωρίου Βαθὺ (Μεγανησίου). (Βαθυώτης -σα)