γρίλια (ἡ)
περσίδα ἐξωφύλλου παραθύρου, (BEN. griglia).
Γράψτε την λέξη που ακούσατε ή διαβάσατε και δείτε τι ακριβώς σημαίνει στο Λευκαδίτικο ιδίωμα!
περσίδα ἐξωφύλλου παραθύρου, (BEN. griglia).
το μικρό γουρούνι. (γριμκό) Λεξικό του Λευκαδίτικου Γλωσσικού Ιδιώματος – Πανταζής Κοντομίχης Γριμ(ι)κὸ /τὸ/ (ἀγριμαῖον) = χοῖρος, χοιρίδιον. Tα Λευκαδίτικα – Χριστόφορος Λάζαρης
η, γκρίνια
γκρινιάς
Γρινιόλα /ἡ/ (Ἰ. grugnio -ire) = αἰφνιδία ριπὴ ἀνέμου, σβουλάδα.
Γρινογάτσ(ου)λο /τὸ/ (γρύζω – Ἰ. gattoline) = γατάκι ποὺ νιαουρίζει ἐνοχλητικά, ἄνθρωπος μεμψίμοιρος, παιδίον κλαυθμηρίζον ἀναιτίως. γρινογάτσουλο / γρινογάτσλο
το ρίγος, ο εκνευρισμός. ‘Έχω γρίντζολες”. Λεξικό του Λευκαδίτικου Γλωσσικού Ιδιώματος – Πανταζής Κοντομίχης Γρί(ν)τσολα /ἡ/ (Ἰ. grinza, cruccio) = ῥῖγος, παρόργισις, ἐκνευρισμός. Tα Λευκαδίτικα – Χριστόφορος Λάζαρης
Γρίντζος -α -ο (Ἰ. grinzo) = ρικνός, ρυτιδωμένος, ζαρωμένος.
ιδιόρρυθμος, δεσμός των γρίπων (διχτυών) της τράτας, “ασφαλής και εύλυτος”. Λεξικό του Λευκαδίτικου Γλωσσικού Ιδιώματος – Πανταζής Κοντομίχης Γριπαδοῦρα /ἡ/ (γρῖπος) (Ἰ. gruppo) = ἰδιόμορφος δεσμὸς τῶν γρίπων τῆς τράτας ἀσφαλὴς καὶ εὔλυτος. Tα Λευκαδίτικα – Χριστόφορος Λάζαρης
πολυετές χόρτο που αναπτύσσεται ανάμεσα σε θάμνους, συνήθως σε βουνά, άγριο νηματοειδές χόρτο (άριστη τροφή των προβάτων, των αλόγων και των γαϊδουριών
το τελευταίο σκοινί της τράτας κατά την ώρα του τραβήγματος.
τόπος σκληρός και άγονος Λεξικό του Λευκαδίτικου Γλωσσικού Ιδιώματος – Πανταζής Κοντομίχης Γριτσίπι = ἔδαφος ἄγονο καί σκληρό. Το Γλωσσάρι της Λευκάδας – Ηλίας Γαζής
υγρασία (γρουσιά) Λεξικό του Λευκαδίτικου Γλωσσικού Ιδιώματος – Πανταζής Κοντομίχης Γροσὰ /ἡ/ = ὐγρασία. Tα Λευκαδίτικα – Χριστόφορος Λάζαρης
Γροικάω (ἀγροικῶ, αὖρα-ἀκούω) = ἀκούω μόλις, ἀντιλαμβάνομαι ἐλαφρῶς, αἰσθάνομαι. βλ. και αγροικιέμαι Τα Λευκαδίτικα – Χριστόφορος Λάζαρης “Δε μ΄αγροικάει (παράδειγμ.) η άλλη μ΄η πάντα” * και “Δε με γροικάει”, “δε γροικιέμαι”, με την έννοια ότι είμαι αθόρυβος, δεν ενοχλώ. Η λέξη είναι ελληνική. Προέρχεται από το αγροίκος (ανόητος) και . . . Περισσότερα
Οι Λάζαρης και Κοντομίχης προτιμούν τον ιδιωματικό λευκαδίτικο τύπο γουρμπούλι. Ο δεύτερος μάλιστα παραπέμπει (σωστά) στο ανάλογο (εννοιολογικά) τύπο γογγύλι. Στην Καρυά πιο εύχρηστος τύπος είναι το γρομπούλι (όπως λέμε τον γρο(γου)μπατσά) στο παιγνίδι κότσι. Ο Λάζαρης το ετυμολογεί από τα Αλβανικά. Όμως πιθανότερο είναι από το ιταλικό gropp απ΄ . . . Περισσότερα
“τραυματίζομαι” Εύχρηστο στη φράση: “γρουδιάσανε τα χέρια μου”, δηλ. ανοίξανε (από τις δουλειές, τα απορυπαντικά, από το κρύο κ.λπ)
ο μισοβρασμένος, τα μισοβρασμένα λάχανα. φράση: “τα ΄βγαλες απ΄ τη φωτιά τα γρούδια, νοικοκυρά μου, τα λάχανα και δεν τρώγονται”. Λεξικό του Λευκαδίτικου Γλωσσικού Ιδιώματος – Πανταζής Κοντομίχης Γρούδιος -α -ο (Ἰ. crudo;) = τραχύς, ὠμός, ἡμίβραστος. Tα Λευκαδίτικα – Χριστόφορος Λάζαρης Γροῦδιο, § τὸ εἰσέτι ἄβραστον λάχανον ἢ ὄσπριον. . . . Περισσότερα
Γρούζα /ἡ/ (Λ. cruccia) = βασανισμός, μαρτύριον, σταύρωσις. Ετυμολογική σημείωση: δεν εντόπισα κάποια ιταλική λ. cruccia ‘βασανισμός, μαρτύριο, σταύρωση’, αλλά μόνο το ρ. crucciare ‘ανησυχώ, στεναχωρώ’ και το ουσ. croce ‘σταυρός, μτφ. Μαρτύριο’, αλλά και να υπήρχε δεν θα μπορούσε να εξελιχθεί στα Ελληνικά σε γρούζα, αλλά μόνο σε *κρούτσα. . . . Περισσότερα
βογγάω, σκούζω, ουρλιάζω, γκρινιάζω, μουρμουρίζω. φράση: “Άκου πώς γρούζουν τα σκυλιά” – “γρούζουν στο λόγγο οι λύκοι”. Λεξικό του Λευκαδίτικου Γλωσσικού Ιδιώματος – Πανταζής Κοντομίχης Σχετικό με το γρουτζανάω. Λέμε στο χωριό, με γρούζει, γρούζουν τα έντερά μου, πεινάω δηλαδή. Η κοιλιά μου κάνει γρου-γρου. με τη γενικότερη έννοια της . . . Περισσότερα
δίνω αλλεπάλληλες γροθιές σε κάποιον. “Κάτσε καλά, θα σε γρουμπανήσω” μεταφορικά: “Αυτά τα αχλάδια είναι άγουρα, κειο δεν γρουμπανιώνται”. Λεξικό του Λευκαδίτικου Γλωσσικού Ιδιώματος – Πανταζής Κοντομίχης Γρουμπανάω καί γουρμπανάω (Ἰ. groppone) = κτυπῶ διὰ γρόνθων ἐκ τῶν ἄνω πρὸς τὰ κάτω. Τα Λευκαδίτικα – Χριστόφορος Λάζαρης Γρουμπανιά (και με αναγραμματισμό . . . Περισσότερα
δυνατή γροθιά Λεξικό του Λευκαδίτικου Γλωσσικού Ιδιώματος – Πανταζής Κοντομίχης Γρουμπανιὰ καί γουρμπανιὰ /ἡ/ (Ἰ. groppone) = γρόνθισις καθέτου φορᾶς (ἐκ τῶν ἄνω πρὸς τὰ κάτω). Tα Λευκαδίτικα – Χριστόφορος Λάζαρης Γρουμπανιὰ καὶ γροθιὰ § τὸ γρονθοκόπημα. Ἐκ τούτου καὶ ῥῆμα γρουμπανίζω = γρονθοκοπῶ. Ὁ Βυζ. παραλείπει αὐτάς Σύλλαβος – Ιωάννου . . . Περισσότερα
γρουμπανίζω = γρονθοκοπῶ βλ. γρουμπανιά και γουρμπανιὰ (η) και γρουμπανάω, γουρμπανάω και γρομπανάω
Γροῦνι /τὸ/ (γρωνὰς) = χοῖρος, γουροῦνι.
Γροῦπος /ὁ/ (Ἰ. gruppo) = κόμβος, ὀξόγκωμα, ἀνώμαλος προεξοχή.
σπηλαιώδης κρυψώνα άγριου ζώου. Πολλά αγρίμια φκιάνουν τις γρούσπες μόνα τους, σκάβοντας με τα νύχια. Η γρούσπα (φωλιά) της αλεπούς μάλιστα έχει δυο τρύπες, μια εισόδου και μια εξόδου. Λεξικό του Λευκαδίτικου Γλωσσικού Ιδιώματος – Πανταζής Κοντομίχης Γροῦσπα /ἡ/ (Ἰ. crespa) = κρυψὼν ἀγρίου ζῴου, πτυχὴ τοῦ ἐδάφους. Tα Λευκαδίτικα . . . Περισσότερα
αβάσταχτη δίψα. Λεξικό του Λευκαδίτικου Γλωσσικού Ιδιώματος – Πανταζής Κοντομίχης Γροῦψα /ἡ/ (Ἰ. gruffare, ἠχητ. γκροῦ-γκροῦ;) = κτηνώδης ἀσυγκράτητος δίψα. Tα Λευκαδίτικα – Χριστόφορος Λάζαρης
αγριόχορτο με μακρυά βελονωτά (νηματοειδή) φύλλα. Φύεται στις αγριονομές, κυρίως και είναι πολύ καλή τροφή για τα μηρυκαστικά, ιδίως τα πρόβατα. Βαλαωρίτης, Αστραπόγιαννος, 260: “Στο λείψανο έστρωσε χλωρό γρυπάρι”. Λεξικό του Λευκαδίτικου Γλωσσικού Ιδιώματος – Πανταζής Κοντομίχης Γρυπάρι /τὸ/ (Ἰ. creppo;) = ἄγριον νηματοειδὲς χόρτον φυόμενον εἰς ξηρὰ ἐδάφη (ἀρίστη . . . Περισσότερα
ξύνω με τα νύχια μου κάποια επιφάνεια, τοίχου, επίπλου, δοχείου, προκαλώντας ανατρίχιασμα. Λεξικό του Λευκαδίτικου Γλωσσικού Ιδιώματος – Πανταζής Κοντομίχης Γρυτζανάω (γρύζω) = προκαλῶ ἦχον ξέσεως δι’ ὀνύχων ἢ ἄλλου ὀργάνου ἐπὶ πράγματος μεταλλικοῦ ἢ ξυλίνου. Τα Λευκαδίτικα – Χριστόφορος Λάζαρης Γρ(ο)υτζανάω. Λέμε: κάτι γρυτζανάει σα ποντίκι. Από το . . . Περισσότερα
φουσκώνω, ξεφτίζω απ΄την υγρασία
μπουκάλι, “γυαλί με λάδι” Από τη σειρά βιβλίων “Λαογραφικά της Λευκάδας” του Πανταζή Κοντομίχη