χαμαιλειός (ο)

ποώδης φυτό με ακάνθινα φύλλα. Ανήκει στην οικογένεια των κυναροκέφαλων.
Η ρίζα του, σημειώνει ο ΒΑΛ. (Αθανάσιος Διάκος, σχόλια): “είναι πλήρης οπού λευκού όστις εκτιθέμενος εις τον αέρα πήγνυται και γίνεται μελανόχρους. Είναι δηλητήριον δριμύ και θανατηφόρον. Η γεύσις της ρίζης του υπόγλυκος έχει αποφοράν βαρείαν ως την του κωνείου. Προ τινών ετών ολόκληρος οικογένεια εκ του χωρίου Σύβρου, απατηθείσα εκ της ευαρέστου γεύσεως ρίζης, απώλετο εν τη πατρίδι μου. Τα φύλλα αυτού ακανθώδη ποικιλόχροα, όθεν βεβαίως και το όνομα” (χαμαιλειός – χαμαιλέων) : ” … στου χαμαλειού τη ρίζα / αποκοιμιέται ο θάνατος και το περιποκλάδι”.

Λεξικό του Λευκαδίτικου Γλωσσικού Ιδιώματος – Πανταζής Κοντομίχης

Χαμαιλειὸς /ὁ/ = τὸ φυτὸν χαμαιλέων.

Τα Λευκαδίτικα — Χριστόφορος Λάζαρης

“Στοῦ χαμαιλειοῦ τὴ ῥίζα” (σελ. 152, Ἀθ. Διάκος, ΑΣΜΑ ΠΡΩΤΟΝ).
Ὁ χαμαιλέων τῶν ἀρχαίων. Carlina acaulis.
Ἀνήκει εἰς τὴν οἰκογένειαν τῶν κυναροκεφάλων.
Ἡ ῥίζα φυματώδης, ἐπιμήκης, πλήρης ὀποῦ λευκοῦ ὅστις ἐκτιθέμενος εἰς τὸν ἀέρα πήγνυται καὶ γίνεται μελανόχρους. Εἶναι δηλητήριον δριμὺ καὶ θανατηφόρον. Ἡ γεῦσις τῆς ῥίζης ὑπόγλυκος ἔχει ἀποφορὰν βαρεῖαν ὡς τὴν τοῦ κωνείου. Ἐκ τοῦ καρποῦ ἡ τῆς κυνάρας αὐτού ἐξάγεται ὁ ἰξός.
Πρό τινων ἐτῶν ὁλόκληρος οἰκογένεια ἐκ τοῦ χωρίου Σύβρου, ἀπατηθεῖσα ἐκ τῆς εὐαρέστου γεύσεως ῥίζης, ἀπώλετο ἐν τῇ πατρίδι μου.
Τὰ φύλλα αὐτοῦ ἀκανθώδη ποικιλόχροα, ὅθεν βεβαίως καὶ τὸ ὄνομα”

Σημειώσεις Βαλαωρίτη Ἀπαντα – Ἀριστοτέλης Βαλαωρίτης, Σχόλια στόν Ἀθανάσιο Διάκο