Στη μνήμη του Δημητρίου Κατωπόδη – από τον π. Γερασίμο Ζαμπέλη
Δημήτριος Κατωπόδης (1930 -2010)
Απλό κεράκι στην ιερή του μνήμη
Ένας ακόμα ευπατρίδης – λες και σήμερα υπάρχουν πολλοί – της Χριστιανικής ελπίδας, μια ισχυρή πνευματική προσωπικότητα, ένας αμόλυντα δυνατός λειτουργός του “ιερού Θυσιαστηρίου” της Παιδείας και ταπεινά θυσιαστικός διάκονος της “ιερής μετάλειψης αγιότητος” (Ιερός Χρυσόστομος), που είναι η αληθινή παιδευτική διαδικασία, ένας ανόθευτος δάσκαλος της ευλογημένης διάκρισης, της θεόσδοτης ησυχίας, της αγγελικής ηρεμίας και της αγιόλεκτης μόνωση, που οδηγούν σε μεταμορφωτικής δυναμικής αυτογνωσία, άφησε τον πολυστέναχτα μαρτυρικό τούτο κόσμο και πορεύτηκε προς τα ουράνια “σκηνώματα” του Θεού”. Έφυγε ήρεμα, αθόρυβα, διακριτικά, όπως υπήρξε και η επί γης ζωή του. Δίδασκε διαρκώς με το κρυστάλλινο παράδειγμά του, με τον όμορφο, γλυκύ και αρωματισμένο πνευματικά-εκκλησιαστικά, λόγο του, δίδαξε και με ο αθόρυβο πέρασμα του προς την αιωνιότητα.
Ο φιλόλογος και θεολόγος Δημήτριος Γ. Κατωπόδης, πρώην Γυμνασιάρχης, ύστερα από μια μικρή διακοπή επικοινωνίας του με την “στρατευμένη Εκκλησία”, λόγω βαρύτατου εγκεφαλικού και σταθερής επώασης του -καλύτερα, ετοιμασίας του για την “θραμβεύουσα Εκκλησία” -στις 30 του περασμένου Ιουνίου συγκαταλέχτηκε στην ενεργό δύναμη των Ουρανοπολιτών.
“Αυλίζεται, αναπαυτικά και γόνιμα, τώρα που χρεωστικά χαράσσονται τούτες οι απλές γραμμές, στο απάνεμο λιμάνι της θείας Αγάπης, εις “οικοδομήν εκ Θεού… οικίαν αχειροποίητον αιώνιον εν τοις Ουρανοίς” (Β΄ Κορινθ. Ε΄1). Η περιπέτειά του -ανθοφόρος και ελευθερογόνος -λίγο πριν του επίγειου τέλος του τον ωρίμασε και τον ετοίμασε για τον ευλογημένο τρυγητό της αιωνιότητος. Εξάλλου, “δια πολλών θλίψεων δει ημάς εισελθείν εις την βασιλείαν του Θεού” (Πρξ. 14, 22).
Ο αείμνηστος Δημήτριος υπήρξε ένας σταθερά ανήσυχος και ασταμάτητα θυσιαστικός άνθρωπος, του οποίου η πολυσήμαντη προσφορά εξακτινώνεται σε τρεις δημιουργικούς άξονες. Κινούμενος και υπάρχων στο Ιερό Σώμα του Χριστού, την Εκκλησία, αντλούσε ψυχική αντοχή και δύναμη ήθους από τον ανεξάντλητο αυτόν ταμιευτήρα της ζωής και της ελευθερίας, ώστε πετυχημένα και διασωστικά να υπηρετεί τον άνθρωπο και τ΄ ανθρώπινα. Δίδοντας ταυτόχρονα αξία, σημασία και ποιοτική βαρύτητα στην καθημερινότητά τους. Υποδεικνύοντας τον Ένα και Μοναδικό, που Μόνος Αυτός νοηματοδοτεί και ομορφαίνει τον οδυνόμενο, σκοτισμένο και ναυαγισμένο κόσμο.
Με συγκλονιστικά αταλάντευτη πίστη διακονούσε το μυστήριο της ζωής και του θανάτου, όπως διασωστικά τα εξαγγέλλει η ατίμητη βρυσομάνα της ζωής Ορθόδοξη Εκκλησία. Επιβεβαίωνε, δηλαδή, με την πρακτική της ζωής του τον ιερό Χρυσόστομο: “Ο άνθρωπος” διδάσκαλος της Εκκλησίας μας, “που δεν προσδοκά ν΄ αναστηθή κα να δώση λόγο των πράξεων του, δεν θα ενδιαφερθή με σπουδή για την αρετή. Και όταν δεν ενδιαφέρεται για την αρετή, στη συνέχεια θα εκδηλώση απιστία και για την ανάστασi. Το ένα, δηλαδή, προκαλεί το άλλο” (ΕΠΕ, 18, 484).
Διακόνησε την Εκκλησία σαν συντάκτης άρθρων και αρχισυντάκτης περιοδικού, ιεροκήρυκας και ομιλητής σε συνάξεις Χριστιανών . Με ευπρέπεια και εκκλησιαστικό ήθος προσέφερε τις πολλές του υπηρεσίες στον εκκλησιαστικό χώρο. Κινήθηκε σεμνά, διακριτικά, τολμηρά, γόνιμα, εκκλησιαστικά. Δηλαδή, Ρωμαίικα. Στον Ενοριακό λόγο η προσφορά του υπήρξε πολύχρονος και θυσιαστική. Συντάκτης λειτουργικών κειμένων και ιστορικών μονογραφιών αποτύπωνε στο χαρτί την πνευματική του αγωνία και αλήθεια της καρδιάς του. Ταυτόχρονα παρακολουθούσε και διόρθωνε ολόκληρο περιοδικό. Η συμβολή του στην εμφάνιση του περιοδικού μας για πολλά χρόνια υπήρξε αποφασιστικής σημασίας. Όλοι είχαμε αφεθεί στην θυσιαστική ευθύνη, την εντιμότητα, την καλοκάγαθη διάθεσή και την προσφορά της αγαπώσας καρδιάς του.
Δεύτερος σημαντικός άξονας στην προσφορά και την διακονία του υπήρξε η παιδεία. Από το ιερό μυστήριο της έδρας ή το χαράκωμα αντίστασης μιας διευθυντικής θέσης ανάστησε καρδιές. Ζύμωσε με το ιερό προζύμι της εν Χριστώ ελευθερίας ψυχές κι έδειξε δίχως τυμπανοκρουσίες κι εγωπαθητικές κραυγές, με σεμνότητα και αξιοσύνη, τον τίμιο δρόμο της ταπεινής δημιουργικής προσφοράς. Από την Αταλάντη μέχρι την Κύμη και από την Λευκάδα μέχρι την Αθήνα ο αντίλαλος της διδαχής του συγκινούσε αναγεννητικά, ανάσταινε πνευματικά και λειτουργούσε θεραπευτικά.
Ο λόγος του απλός, καταδεκτικός, προσγειωμένος στην αναγκαιότητα της εποχής άγγιζε μεταλλακτικά την αγωνία των ψυχών και έδειχνε στους απορημένους ή συγχυσμένους μαθητές του, με μεθοδικότητα και καθαρότητα, “το Άγιο, το αληθινό και το ωραίο”. Αγάπησε τον μαθητή και ειλικρινά αγαπήθηκε από αυτόν. Γιατί, ό,τι προσέφερε, το κατάθετε αυθόρμητα, ζωντανά, αληθινά και ειλικρινά. Εκταμίευε τον πλούτο της Ελληνορθόδοξης διδαχής και τον απέθετε με τη δύναμη της σιωπής και τη σιωπή της διδαχής αγγίζοντας πρώτα την καρδιά και ύστερα το νου.
Τρίτος ουσιαστικός άξονας και δυναμογόνος πυλώνας προσφοράς του υπήρξε η ιστορία και η παράδοση του νησιού του. Της Λευκάδας. Με πειστικότητα και χάρη θα διακονήσει τους δύο αυτούς ταμιευτήρες είτε με άρθρα του στον Ενοριακό λόγο, είτε στο βήμα που του παρεχώρησαν από χρόνια οι συμπατριώτες τους Καρσάνοι της Αθήνας στην αξιόλογη εφημερίδα τους Καρσάνικα Νέα. Σταθερός στις υποχρεώσεις, συνεπής στις ευθύνες του χρόνια τώρα θα αναπτύσσει άρθρα, που κινούνται γύρω από την ιστορία, την παράδοση και την ντοπιολαλιά της Λευκάδας.
Εμείς εδώ στην ενορία της Ευαγγελίστριας τον γνωρίσαμε και τον χαρήκαμε συνοδοιπόρο στους δύσκολους και αιμάτινα μαρτυρικούς δρόμους της ποιμαντικής μας διακονίας. Τόσον – ελάχιστα – στο ψαλτήρι διαβάζοντας την Μεγάλη Εβδομάδα ή ψάλλοντας τον Αύγουστο στην ιερή παράκληση, όσον και στο περιοδικό καταθέτοντας τον πνευματικό του οβολό για τη συνέχιση του περιοδικού και την συνέχεια της πολιτιστικής του αναφοράς στη Λευκάδα του χτες. Που όμως γρήγορα φεύγει εγκλωβισμένη στους πυκνούς και πνικτικούς ατμούς του ατομισμού, που κυριαρχικά δοκιμάζει σήμερα τις καρδιές.
Υπήρξε τελικά διευρυμένος νους, απλωμένος στο σήμερα και αγκαλιάζοντας όλους δίπλα του. Με θυσιαστική αφιέρωση στην πολύπλευρη και πολυεδρική διακονία του. Δεν υπερβάλλουμε, όταν σημειώνουμε πως, η όλη του επίγεια διαδρομή και προσφορά εξέφραζε την ένθερμη αγωνία, “τον μισθόν της ειρηνοποιίας επιτυχείν” (Μ. Βασίλειος, Επιστ. PG 32, 493). Πάνω σ΄ αυτή την αρραγή βάση στηρίχθηκε και εκδαπανήθηκε για την ενότητα, την εύπλοια και την δημιουργική ηρεμία του κοινωνικού σώματος.
Δεν ήταν ο τυπικός θεολόγος της έδρας και ο άνθρωπος του φλογισμένου και εξωπραγματικού “εδώ και τώρα”. Υπήρξε ο θεολόγος των πολύτιμων χαρακωμάτων, που μέσα από το φιλάνθρωπο μυστήριο της Εκκλησίας μας έπαιρνε Αίμα και Πνεύμα γενόμενος αστείρευτη πηγή αγάπης και ελευθερίας στους συνανθρώπους του. Βημάτιζε, έμπονα, έναγχα και σταθερά στους περίεργα σκονισμένους δρόμους του εξαγριωμένου σήμερα εκταμιεύοντας “αγάπη δίχως όρους και όρια”, γενόμενος αληθινός μάρτυρας και παιδευτής εν Χριστώ.
Σίγουρα, αγγίζοντας τον θάνατό του από εγκόσμια σκοπιά, η “φυγή” του άφησε δυσαναπλήρωτο κενό στο ανθρώπινο σώμα της Εκκλησίας μας, αλλά και στη Λευκάδα. Η θύμησή όμως της πολυεδρικής του προσφοράς θα είναι κίνητρο και αφετηρία μιας ευλογημένης συνέχειας.
Εμείς θα τον “λιτανεύουμε” στη μνήμη των νεώτερων, σαν παράδειγμα φωτεινό. Θα επιμένουμε φιλάδελφα σε τούτη την αναφορά, αφού η εξαγριωτική νεροποντή του ατομισμού και της άψυχης εκπαιδευτικής διαδικασίας μαραίνει καρδιές και συνειδήσεις. Και στις ιερές στιγμές της Ευχαριστιακής μας σύναξης, μία μικρή “μερίδα” θα αφήνεται “υπέρ αναπαύσεως” Του στο ενοριακό μας ιερό δισκάριο.
Το αφιέρωμα στη μνήμη του φιλόλογου και θεολόγου Δημητρίου Κατωπόδη, από τον πρωτοπρεσβύτερο Γεράσιμο Ζαμπέλη δημοσιεύθηκε στο περιοδικό Ενοριακός Λόγος λίγους μήνες μετά το θάνατό του.
Στο lexikolefkadas.gr φιλοξενούμε τη συλλογή λημμάτων του Δημητρίου Κατωπόδη από τα τεύχη της εφημερίδας του Συλλλόγου Καρσάνων Αθήνας “Καρσάνικα νέα”.