Πώς βγήκε η παροιμία – Άλλα είναι τ΄ άλλα κι άλλα της Παρασκευής το γάλα

Η μεταφορά παροιμιών στο Ψηφιακό Λεξικό του Λευκαδίτικου Γλωσσικού Ιδιώματος, lexikolefkadas.gr, που έχει ξεκινήσει εδώ και λίγους μήνες, δίνει αφορμές για λίγη έρευνα παραπάνω, σχετικά με το πώς, σε κάθε τόπο, γεννιούνται αυτές οι φράσεις.

Ας δούμε εδώ, μια αστεία ιστορία που εξηγεί την παροιμία “Άλλα είναι τ΄ άλλα κι άλλα της Παρασκευής το γάλα“, σύμφωνα με την αφήγηση ενός μπάρμπα απ΄ τον Αη Λιό.

Η συγκεκριμένη παροιμία συνήθως λέγεται όταν παραλληλίζουμε δυο πράγματα ή καταστάσεις που διαφέρουν πολύ μεταξύ τους και επομένως δεν μπορούν να συγκριθούν.

Η Λευκαδίτικη εκδοχή

Για το πώς βγήκε η παροιμία, περιγράφεται από έναν γέρο στο χωριό Άγιος Ηλίας:

“Ήτανε μια βολά ένας καλόγερος. Και τ΄ Μεγάλη Παρασκευή τού πήγανε κάτι τσοπαναραίγοι γάλα να το ΄χει ο κακομοίρ΄ς τ΄ Λαμπρή.
Και τς λέει: – “Μπα και τι μ΄ φέρατε, γιέμ, τώρα δεν πίν΄νε γάλα. Είναι Μεγάλη Παρασκευή”
– “Στο φέραμε για τ΄ Λαμπρή”
– “Καλά“, είπε κειός

Έπ΄τα λέει από μέσα τ΄: – “Κειο, άμα τ΄αφήκω για τ΄ Λαμπρή θα μ΄ ξ΄νίσ΄…” και το ΄πιε.

Κάποτε το ΄μαθε ο Δεσπότ΄ς. “Αλήθεια είναι;” του ΄πε.
– “Αλήθεια, Δεσπότ΄ μ΄” κι ο Δεσπότ΄ς τον εκούρεψε.

Έπ΄τα από λίου πάει νια γ΄ναίκα να πάρ΄ τς ευκές απ΄το Δεσπότ΄, σ΄τς 40 μέρες, να πούμε.
Ρωτάει τότενες ο καλόγερος : – “Ποιος ειναι ο πατέρας του παιδιού;” και λέει: -“Ο Δεσπότ΄ς“.
Τὀτε γυρίζει ο καλόερος και λέει τ΄Δεσπότη: – “Α, Δεσπότ΄ μ΄, εγώ πρέπει να σε κ΄ρέψω κι όχι εσύ εμένα”.
“Γιατί;
– “Γιατί άλλα είναι τ΄ άλλα κι άλλα τς Μεγάλης Παρασκευής το γάλα” και τον εκούρεψε, στ΄ αλήθεια.
Δεν το π΄στεύεις; Ε, τι να σ΄κάμω κι εγώ, έτσι λέει ο μύθος”

(Πηγή: Πανταζής Κοντομίχης “Παροιμίες από τη Λευκάδα”, εκδ. Γρηγόρη)

Παραλλαγή από τη Θράκη (Αυδήμιο)

Διηγούνται γι αυτήν την παροιμία ότι κάποιος τσομπάνος πήγε στο Δεσπότη να εξομολογηθή και ώμολόγησε ότι έφαγε γάλα τη Μεγάλη Παρασκευή.
Ο Δεσπότης δεν του συγχωρούσε αυτό το παράπτωμά του, αν και ο τσομπάνος επέμενε ότι ήταν στο βουνό και δεν είχε να φάη άλλο τίποτε.
Την ώρα εκείνη όμως το γατάκι του Δεσπότη άνοιξε το ντουλάπι του και ο τσομπάνος είδε ένα κοτόπουλο που είχε έτοιμο να φάει ο δεσπότης μολονότι ήταν Μαγάλη εβδομάδα.
Και είπε τότε ο τσομπάνος: “Αλλ’ αντ’ άλλα τα μεγάλα, κι όχι της Παρασκευλης το γάλα“.

(Πηγή: http://repository.kentrolaografias.gr/)

Θρησκευτική παραλλαγή από τη Δερβέκιστα Αιτωλοακαρνανίας

H Δερβέκιστα βρίσκεται στον νομό Αιτωλοακαρνανίας, εκεί βρίσκεται το μοναστήρι του Τιμίου Προδρόμου όπου ασκήτεψε ο άγιος Ιάκωβος ό εν Δερβεκίστη, του οποίου η μνήμη είναι την 1ην Νοεμβρίου

Ήτο πολύ ασκητικός και είχε πάρει ευλογία από τον γέροντα του να ασκητεύει σε μια σπηλιά που βρίσκονταν κοντά στο μοναστήρι. Άνθρωπος της προσευχής και της άσκησης με πολλά θεία χαρίσματα. Δεν άργησε η φήμη του να εξαπλωθεί όσο κι αν αυτός προσπαθούσε μέσα από την ταπεινότητά του να κρυφτεί και κόσμος από τις γύρω περιοχές κατέφθαναν για να τον συμβουλευτούν, για να πάρουν την ευχή του.

Ο Ιερέας όμως του χωριού της Δερβέκιστας έπεσε στο αμάρτημα της ζηλοφθονίας και ήθελε να τον διασύρει. Έστειλε λοιπόν μια Παρασκευή ένα μικρό παιδί με γάλα στην σπηλιά του Αγίου και είπε στο μικρό παιδί, “πες στον γέροντα αυτό είναι από τον παπά του χωριού το στέλνει με τις ευλογίες του” και μην φύγεις αν δεν το πιεί.

Πήγε το παιδάκι και ανέφερε από πού προερχόταν το γάλα, ο Άγιος έχοντας την διόραση αμέσως κατάλαβε και για να μην ταλαιπωρήσει το παιδάκι και να μην το στεναχωρήσει, το ξεγέλασε και του λέει:

– Παιδί μου τί είναι απέναντι σε εκείνο το βουνό;

Το παιδί κοίταξε το βουνό και ό Άγιος άδειασε το κανάτι κάτω, αφού πρώτα μούσκεψε λίγο τα γένια του με το γάλα. Το παιδί είδε τα γένια τού Αγίου να έχουν γάλα, και θεώρησε πως το ήπιε και όταν επέστρεψε στο χωριό είπε, ότι ό Άγιος ήπιε το γάλα.

Αυτό έγινε κι άλλες Παρασκευές μέχρις ότου μετά από λίγο καιρό μια Κυριακή που ο Άγιος κατέβηκε να εκκλησιαστεί στο χωριό o Ιερέας του χωριού μετά το πέρας της λειτουργίας μπροστά σε όλο το εκκλησίασμα αναφέρει και λοιδορεί τον Άγιο λέγοντας κοιτάξτε αγιοσύνη μας κάνει τον ασκητή και τις Παρασκευές πίνει γάλα

Εκείνη τη στιγμή μία γυναίκα με ένα μωρό στην αγκαλιά πήγε να σαραντίσει.

Ό Άγιος γυρνά προς το μωρό και τo ρωτά:

– Παιδί μου, πες μας ποιόν έχεις πατέρα;

Και το μωρό αν και ήταν τεσσαράκοντα ημερών μίλησε και είπε:

– Πατέρα έχω τον παπά του χωριού.

– Το ρώτησε και 2η και 3η φορά για επιβεβαίωση, παίρνοντας την ίδια απάντηση.

Το παιδί δεν είχε πατέρα, τον νόμιμο σύζυγο της μητέρας του αλλά τον Ιερέα του χωριού και ο Άγιος με το προορατικό του χάρισμα το εγνώριζε.

Τότε ο Άγιος Ιάκωβος, στράφηκε προς τον εφημέριο και του είπε: “Άλλα είναι τα μεγάλα και όχι της Παρασκευής το γάλα“.

(Πηγή: https://www.romfea.gr/)

Άλλη εκδοχή

“Ένας Επτανήσιος εξομολογούμενος στον πνευματικό του ανέφερε ότι την Παρασκευή ήπιε γάλα· ταυτόχρονα παρακάλεσε να τον εξιλεώσει και ο πνευματικός τον προέτρεψε να μην το ξανακάνει.

Φεύγοντας ο χωρικός γύρισε και είπε: “Λησμόνησα, παπά μου, να σ’ αναφέρω ότι σκότωσα τον πατέρα μου.”

Βεβαίως, ο φόνος, ως αμαρτία, είναι πολύ βαρύτερος από την  παραβίαση της χριστιανικής νηστείας, οπότε ο ιερέας, “εκπλαγείς επί τούτοις”, απάντησε αναλόγως: “Άλλα είν’ τ’ άλλα κι άλλο της Παρασκευής το γάλα.”

(Πηγή: Ιωάννη Βενιζέλου “Παροιμίαι δημώδεις. Εκ του τυπογραφείου της πατρίδος. Εν Ερμουπόλει, 1867”)

Πηγή εξωφύλλου: https://arkas.gr/

Το άρθρο πρωτοδημοσιεύτηκε στο https://lefkadapatridamou.blogspot.com/