Ψάχνετε κάτι;

Γράψτε την λέξη που ακούσατε ή διαβάσατε και δείτε τι ακριβώς σημαίνει στο Λευκαδίτικο ιδίωμα!

ξενωτίζω

αντικαθιστώ ένα φθαρμένο μέρος φορέματος – αυτό κυρίως στην παραδοσιακή φορεσιά των γυναικών και αντρών – με άλλο όμοιο ύφασμα. Π.χ. ξενώτιζαν την καμπλέζα (από τη μέση και πάνω) του φουστανιού.
Το ύφασμα λεγόταν ξενώτιση. Την ξενώτιση την αγόραζαν από τους γυρολόγους.
Καμιά φορά άλλαζαν και τα μανίκια. Η αλλαγή των μανικιών που ήταν και αυτό ξενώτιση, είχε το ειδικότερο όνομα ξεμανίκωση.
Σε κατγρ. περιουσίας του 1701, ΝΟ 64 (Ιστορικό Αρχείο Λευκάδας) βλέπομε: “εβρέθικε και ένα ζευγάρι μανίκια”. Στο γυρολόγο λένε π.χ. :”Δώσ΄μου μια πράσινη ξεμανίκωση”.

Λεξικό του Λευκαδίτικου Γλωσσικού Ιδιώματος – Πανταζής Κοντομίχης


Ξενοτίζω (ἐκ-Νότος) = ἀφυγραίνω, στεγνώνω. (ἐκ-νέος) = ἀνακαινίζω ἐν μέρει, ἐπισκευάζω.

Τα Λευκαδίτικα — Χριστόφορος Λάζαρης


ξενωτίζω: ἀνακαινίζω ἐν μέρει, ἐπισκευάζω προσθέτοντας νέο τμῆμα στο παλαιό (ἐκ-ἑνῶ).

Λεξικό Ιδιωματικών Όρων — Χαρά Παπαδάτου


Ξενο(ω)τίζω. Στις μέρες μας η λέξη αυτή έχει σχεδόν εξαφανιστεί. Σπάνια ακούς: τα παπούτσια θέλουν ξενώτισμα, σε συμφέρει να πάρεις καινούρια! Ψίδια και σόλες πάνε περίπατο. ιδίως τα πρώτα, ψίδια.
Ο Κοντομίχης προτιμά την ορθή γραφή με -ω- και αποδίδει το ρήμα “αντικαθιστώ το φθαρμένο με άλλο καινούριο”, άρα ανανεώνω. Επομένως το ρήμα έχει μέσα του τη λέξη νέος, νεώνω (και όχι το νότος, νοτισμα του Λάζαρη). Έτσι δικαιολογείται και η γραφή με -ω-. Εκ(ξε)νεώνω-νωτίζω (πρβλ. το αρχαίο ξένωσις-ξενώ, ο νεωτερισμός, στην Δημητράκο).
Τα εν χρήσει λεξικά της δημοτικής αγνοούν αυτή τη λέξη. Αντίθετα στη Λευκάδα ήταν (και είναι) πολύ εύχρηστη. Ειδικά στο χωριό τα τότε τσαγκαράδικα, κύρια δουλειά είχαν τα ξενωτίσματα, όπως και οι ραφτάδες για την επισκευή των ρούχων (επί πλέον εδώ τα μανταρίσματα και μάλιστα τα γυρίσματα.

Καρσάνικα Γλωσσικά Ιδιώματα – Δημ. Κατωπόδης

Αφήστε μια απάντηση

Η ηλ. διεύθυνση σας δεν δημοσιεύεται. Τα υποχρεωτικά πεδία σημειώνονται με *

This site is protected by reCAPTCHA and the Google Privacy Policy and Terms of Service apply.