Ψάχνετε κάτι;

Γράψτε την λέξη που ακούσατε ή διαβάσατε και δείτε τι ακριβώς σημαίνει στο Λευκαδίτικο ιδίωμα!

στριφτό

Ή “κορώνα ή γράμματα”. Ανήκει στην κατηγορία των λεγόμενων “τυχερών παιχνιδιών”, έτσι όπως μετεξελίχθηκε από τους αρχαίους.
Είναι παιγνίδι, που όπως σημειώνει με κάποια δόση υπερβολής – νεότερος λόγιος Λευκαδίτης, σε αυτό προπολεμικά έπαιξαν οι Λευκαδίτες ολόκληρα λιοστάσια κι αμπελοχώραφα, δεν τους έφτανε -λέει – ο καφενειακός μπακαράς και το 14-31. Και το χαρακτηρίζει πρόδρομο των καζίνων. Και οι Καρσάνοι το παίζανε μετά μανίας, ιδίως οι μεγαλύτεροι, ενίοτε και οι γεροντότεροι, το .. στρίβανε.
Πρόδρομος του, ήταν στους αρχαίους η λεγόμενη “οστρακίνδα” (από τη λέξη όστρακο), της οποίας παραλλαγή είναι η “στρεπτίνδα”. Λέγεται ακόμα και “οστράκου περιστροφή”.
Περιγραφές του παιχνιδιού έχουμε από τους Πολυδεύκη (2ος μΧ αι) και τον Ευστάθιο Θεσσαλονίκης (11ος μΧ αι). Οι παίχτες χωρίζονταν σε δυο ομάδες, δεξιά και αριστερά μιας γραμμής, που προηγουμένως χάραζαν στο έδαφος, σε εκτεταμένο υπαίθριο χώρο. Ένας από τους παίχτες κρατάει ένα όστρακο, το οποίο εσωτερικά είναι αλειμμένο με πίσσα. Το ρίχνει στον αέρα και ρωτάει: “νύχτα ή μέρα;”. Οι παίχτες της ομάδας που θα κερδίσει, διασκορπίζονται δρομαίως, ενώ της αντίπαλης είναι υποχρεωμένοι να τους συλλάβουν και να τους επαναφέρουν στην αφετηρία πάνω στους ώμους των.
Εμείς έχουμε τη δική μας παραλλαγή στο “στριφτό”. Η διαφορά βρίσκεται στο ότι χρειαζόμαστε δυο (όχι ένα) μεταλλικά νομίσματα. Το παιχνίδι στη σημερινή του μορφή περιγράφεται στα λεξικά με ένα νόμισμα.
Στη δική μας παραλλαγή το ένα νόμισμα το χρησιμοποούσαμε στην αρχή – προετοιμασία του παιχνιδιού, για να δούμε ποιος θα αρχίσει. Ρίχνουμε δηλαδή την πεντάρα ψηλά με το νύχι του μεγάλου δάκτυλου λέγοντας, “κορώνα ή γράμματα;”. Κι όποιος μάντευε άρχιζε.
Με τα δυο λοιπόν νομίσματα παίζεται ως εξής:
Πρώτα πρώτα τοποθετούνται κατάλληλα στα άκρα των πέντε δακτύλων του δεκιού (ή του αριστερού αν είναι αριστερόχειρας) χεριού του παίκτη. Παίζει ρόλο η καλή τοποθέτηση των νομισμάτων. Με τη βοήθεια και του άλλου χεριού μπαίνουν ακουμπώντας το ένα πάνω στο άλλο κεκλιμένα ελαφρά και καλά στηριγμένα στα δάκτυλα. Έπειτα ο παίκτης με μια επιδέξια φιγούρα, κάνοντας δηλαδή έναν ελλιπή κύκλο στον αέρα από αριστερά προς τα δεξιά, εκτοξεύει τα ενωμένα νομίσματα προς τα πάνω κατακόρυφα και πολύ θεαματικά, λέγοντας “κορώνα ή γράμματα”. Όταν πέσουν στο έδαφος με χαρακτηριστικό ήχο τα μάτια όλων χαμηλώνουν στη γη να δουν το αποτέλεσμα. Αν τα νομίσματα δεν πέσουν με την ίδια όψη που έχει επιλέξει ο παίκτης, χάνει και φυσικά κερδίζει ο άλλος, που εισπράττει και το ποσό που συμφωνήθηκε με το “πόσα βάζεις;”, Αν ο ένας επιλέξει “γράμματα”, για τον άλλο ισχύει η “κορώνα”, εφόσον πρόκειται για δυο παίκτες. Σ΄ εμάς κατά κανόνα ήταν δό οι παίκτες, περιστοιχιζόμενοι και από μικροομάδες θεατών.
Αν τώρα τα δυο νομίσματα πεσουν με διαφορετικές το ένα με το άλλο όψεις, τότε τα ξαναρίχνει ο παίκτης μέχρι να δείξουν την ίδια όψη και πάει λέγοντας.
Επειδή ανήκει, όπως είπαμε στην κατηγορία των τυχερών παιχνιδιών, οι παίκτες λαβαίνανε και κάποια μέτρα προφύλαξης. Διαλέγανε απόμκρα μέρη, δεν εκτίθονταν σε δημόσιους χώρους, απομάκρυναν μικρά παιδιά, γυναίκες δεν λαβαίναμε συνήθως μέρος. Ήταν καθαρά ανδρικό παιχνίδι. Τους τζογαδόρους τους κυνηγούσε η αστυνομία. Εννοούμε τους συστηματικούς, που παίζανε “στα κλεφτά” και μεγάλα ποσά. Συχνό ήταν και το φαινόμενο κάποιων επεισοδίων.
Κατά το Δημητράκο το όνομα προήλθε: ” … δημοτ. κορώνα ή γράμματα, είδος τυχερού παιχνιδιού, καθ΄ ο αναρρίπτεται στροφηδόν (εξού “στριφτό) εις τον αέρα νομισμάτι”

Παίγνια παλαιών Καρσάνων – Δημ Κατωπόδης

Αφήστε μια απάντηση

Η ηλ. διεύθυνση σας δεν δημοσιεύεται. Τα υποχρεωτικά πεδία σημειώνονται με *

This site is protected by reCAPTCHA and the Google Privacy Policy and Terms of Service apply.