Ψάχνετε κάτι;

Γράψτε την λέξη που ακούσατε ή διαβάσατε και δείτε τι ακριβώς σημαίνει στο Λευκαδίτικο ιδίωμα!

παγανό (το)

τα παγανά είναι πονηρά πνεύματα, που ανεβαίνουν στη γη την ημέρα των Χριστουγέννων και επιστρέφουν την ημέρα των Θεοφανίων, με την πρωτάγιαση, στον κάτω κόσμο, όπου αρχίζουν να πελεκάνε με τσεκούρια τον πελώριο πλατανίσιο κορμό που κρατάει τη γη. Μα όταν φτάσουν στο σημείο να τον κόψουν, να σου και τους δίνεται η άδεια να ανέβουν στον απάνω κόσμο. Όταν θα κατέβουν πάλι, αρχίζουν απ΄ την αρχή το ατελείωτο πελέκημα.

Ειστρέφουν στον κάτω κόσμο την παραμονή των Φώτων, απ΄ τη στιγμή που ξεκινά ο παπάς με την αγιαστούρα στο χέρι ν΄ αγιάσει τα σπίτια

Φεύγετε να φεύγουμε
κι έρχεται ο ζουρλόπαπας
με την αγιαστούρα του
και με τη βρεχτούρα του

Είναι κακομούτσουνα και σημαδεμένα και σιχαμερά. Όταν ανεβαίνουν στον Απάνω κόσμο μαγαρίζουν τα αγγειά των σπιτιών, όσα βρίσκουν ξεκούπωτα, μπαίνουν στ αβαγένια, τρυπώνουν στους φούρνους, στις καπνοδόχους, κάθονται πάνω στα κεραμίδια και περιάζουν τους ανθρώπους. Κυκλοφορούν μετά το σούρουπο γιατί την ημέρα φοβούνται.

Τα παγανά είναι ευρύτερα γνωστά ως καλικάντζαροι.

Υπάρχουν μια σειρά προλήψεων σχετικά με τα παγανά:

  • όταν ερθουν τα παγανά οι άνθρωποι δεν τρώνε όσπρια γιατί βγάνουν σπυριά
  • το βράδυ που φεύγουν τα παγανά, οι γυναίκες δεν αφήνουν τα αδράχτια τους αφκέρωτα και τις ρόκες τους αλεκάτιστες γιατί τις παίρνουν τα παγανά
  • κάτω από τις συκιές δεν πρέπει να καθόμαστε, γιατί εκεί μαζεύονται τα παγανά και παθαίνουμε κακό
  • τις ημέρες του δωδεκημέρου, αν οι γυναίκες δεν σταυρώνουν καθημερινά τον αργαλειό τους, μπαίνουν τα παγανά να υφάνουν και μπερδεύουν τις κλωστές.
  • πρέπει να βάνουμε πίσω από την πόρτα του σπιτιού μας λιβάνι και μια σκούπα όρθια για να μη μπαίνουν τα παγανά. Το λιβάνι τα σκιάζει πως έρχεται παπάς και η σκούπα τα σαρώνει. Αλλιώς μαγαρίζουν τ΄ αγγειά, τα βαρέλια, τις καπάσες και ό,τι βρουν.
  • για να φύγουν πιο γρήγορα σκορπίζουν παγανόσταχτη στις αυλές και τις γωνίες των σπιτιών ή καίνε κανένα παλιοπάπουτσο
  • αν χτυπούσε κανείς την πόρτα του σπιτιού βράδυ, έτρεχε η νοικοκυρά κι έβανε στο κατώφλι αναμένα κάρβουνα για να τα δρασκελίσει ο επισκέπτης και να μην τον ακολουθήσουν μέσα στο σπίτι τα παγανά

Λεξικό του Λευκαδίτικου Γλωσσικού Ιδιώματος – Πανταζής Κοντομίχης / Από τη σειρά βιβλίων «Λαογραφικά της Λευκάδας» του Πανταζή Κοντομίχη


Παγανὸ /τὸ/ (Ἰ. pagano) = ἀόρατον πονηρὸν πνεῦμα τῆς ἐποχῆς τῶν Χριστουγέννων, καλλικάντζαρος.

Τα Λευκαδίτικα — Χριστόφορος Λάζαρης

Αφήστε μια απάντηση

Η ηλ. διεύθυνση σας δεν δημοσιεύεται. Τα υποχρεωτικά πεδία σημειώνονται με *

This site is protected by reCAPTCHA and the Google Privacy Policy and Terms of Service apply.