κατεργάρης

Και τούτη η λέξη, πανελλήνια γνωστή, μπήκε στην καθημερινή μας κουβέντα και έγινε ένα με τα “καρσάνικά” μας. Ποιος την ξεχωρίζει;
Είναι μια λέξη – όπως λέγει ο λεξικογράφος- που ενώ ανήκει στον κύκλο των λεγόμενων “κακόσημων λέξεων”, δηλώνει συμπάθεια και επιδοκιμασία: πχ. “είσαι ένας κατεργαράκος … ” με την καλή έννοια.
Ετυμολογείται από τη λέξη κάτεργον που η παλαιότερη σημασία του ήταν ιστιοφόρο πολεμικό ή πειρατικό πλοίο και μεταφορικά στον πληθυντικό σημαίνει φυλακή και καταναγκαστική εργασία. Την εποχή των κουρσάρων, πλοία ονομάζονταν “κάτεργα” και ήταν “πλεούμενες φυλακές”. Το πλήρωμα των κουρσάρων λεγόταν “κατεργάρηδες” (Νατσούλης).
Στην Καρυά ως επί των πλείστον έχει κακή έννοια, που επιτείνεται με τη λέξη “παλιό”. Το “παλιό” ως α΄ συνθετικό έχει την έννοια του φαύλου, του κακού (όχι του παλιού), όπως “παλιόπραμα”, “παλιοτόμαρο” κ.ο.κ