Ψάχνετε κάτι;

Γράψτε την λέξη που ακούσατε ή διαβάσατε και δείτε τι ακριβώς σημαίνει στο Λευκαδίτικο ιδίωμα!

καυκί (το) ή κλειδοκαύκι

  1. ξύλινο σκεύος κοίλον και πλατύστομο σε σχήμα ελειψοειδές για μεταφορά πρόχειρου φαγητού στα αμπέλια, ελιές, κ.λπ.
    Είναι ουσιαστικά ένας διογκωμένος δίσκος. Το καυκί αποτελείται από δύο μέρη, το κάτω και το άνω. Το κάτω μέρος είναι βαθουλό, ενώ το επάνω είναι ρηχό. Το άνω μέρος είναι ουσιαστικά το κούπωμα του κάτω, που επέχει, θέση πιάτου, και κλείδωνε μ΄ αυτό ασφαλιστά. Γι΄ αυτό και το όνομα κλειδοκαύκι.
    Τα καυκιά τα σκάλιζαν ειδικοί ξυλογλύπτες σε μαλακό ξύλο. Μέσα σ΄ αυτά έβαναν, όπως είπαμε, φαγητό, αλλά το χρησιμοποιούσαν και ως πιάτο.
  2. Καυκί έλεγαν και το καρύκι, που είναι μάγουλο από νεροκολοκύθα και μάζευαν στα λιοτριβειά το λάδι.
  3. Το κεντρικό μέρος της σφεντόνας, όπου τοποθετούνταν η πέτρα για εκσφενδόνιση. ΒΑΛ. “Κι ο γέροντας μ΄ απίδρομο σαν παλληκάρι τρέχει / κι αρπάζει τη σφεντόνα του. Έχει χολή στα μάτια / Με το σφυρί του ένα γουλί το σπα σε δυο κομμάτια / και το σταφνίζει στο καυκί”.
  4. Καυκί: μέτρο έκτασης των χωραφιών – χωράφι 2 καυκιών, π.χ. ήταν το χωράφι που σπέρνονταν με όσο σπόρο χωρούσαν 2 καυκιά.

    [Σημ.: το καυκί ήταν υποδιαίρεση του μέτρου ή λάτας. Ένα μέτρο = 4 καυκιά, δηλ. 11 οκάδες].
    Σε καταμέτρηση περιουσίας 1751 (Ιστορικό Αρχείο Λευκάδας) βρίσκομε: “στάρι καυκιές τέσσαρες, κριθάρι καυκιές τέσσαρες”. Επίσης σε συμβόλ. του 1850: (11-1- αριθμ. 281) του συμβολαιογράφου Σ. Σούντια, βλέπομε: “Πραχωρεί εις πώλησιν προς τον Καλκάνη εν χωράφιον εκτάσεως καυκιών τεσσάρων εις το ρηθέν χωρίον (Μαραντοχώριον) (Δ. Μαλακάση “Ονοματολογία εμβαδικών εκτάσεων και μέτρων βαρους”, εφημερίδα Λευκαδίτικος Παλμός, φύλλο 39/1-6-1981).
    Τα καυκιά ήταν διαφόρων μεγεθών.

Λεξικό του Λευκαδίτικου Γλωσσικού Ιδιώματος – Πανταζής Κοντομίχης


Καυκὶ /τὸ/ (καυκὶς κυάθιον) = ξύλινον τρυβλίον κοῖλον διὰ τορνεύσεως, μικρὸν τμῆμα τοῦ κελύφους νεροκολοκύνθης κυκλοτερῶς κομμένο (καρύκι), τὸ κεντρικὸν δίκλωνον τῆς σφενδόνης ὅπου προσαρμόζεται ὁ πρὸς ἐκσφενδόνισιν λίθος.

Τα Λευκαδίτικα — Χριστόφορος Λάζαρης


βλ. και κλειδοκαύκι (το)

Αφήστε μια απάντηση

Η ηλ. διεύθυνση σας δεν δημοσιεύεται. Τα υποχρεωτικά πεδία σημειώνονται με *

This site is protected by reCAPTCHA and the Google Privacy Policy and Terms of Service apply.