Ψάχνετε κάτι;

Γράψτε την λέξη που ακούσατε ή διαβάσατε και δείτε τι ακριβώς σημαίνει στο Λευκαδίτικο ιδίωμα!

Άδης (ο)

βαθύ σκοτάδι που κινείται κανείς ψηλαφητά.
“Δεν βλέπω που πατώ”, “Το κατώγι μας είναι Άδης, άναψε το λυχνάρι να βλέπομε”.
μτφ: “Είμαι στα χαμένα” – “Με πήρε ο Άδης”.  Για κάποιον που χρεοκόπησε: “Πάμε σαν στραβοί στον Άδη”.
Για την έννοια του Άδη, χρησιμοποιούν οι Λευκάδιοι τη λέξη Χάροντας, Χάρος, και “Κάτω Κόσμος”.
Αν χρησιμοποιήσουμε εδώ το λήμμα Άδης, το κάνομε όχι τόσο για τις μεταφορικές και ιδιωματικές του ιδιότητες, αλλά για να θυμήσομε στον αναγνώστη το πανάρχαιο έθιμο, το νόμισμα που έβαναν στους πεθαμένους για τα “Πορθμεία” του Χάροντα. Το έθιμο ίσχυε και στα μεταχριστιανικά χρόνια και ισχύει αραιά και που και σήμερα.
Ο Κομηλιώτης δάσκαλος Γ.Χ. Μαραγκός στο λήμμα “Άδης” της “μικρής” συλλογής του το “Γλωσσάριον” (1847) μας δίνει “εν σημειώσει” την παρακάτω περιγραφή συλλογής τέτοιων νομισμάτων από νεκροταφείο το χωριού του. Βίωμα ανατριχιαστικό της παιδικής του ηλικίας:
“Ως σπουδαίον έθιμον ενδιαφέρον – γράφει – προβάλλομεν ότι εν τω νεκροταφείω του Αγ. Αθανασίου, Κομηλιού, (προσφυεστάτη ιδέα προς δήλωσιν της Ευθανασίας) κείμενον παρά την κώμην, προ εικοσαετίας, ως παιδίαν μετά των συνομηλικιωτών είχομεν την ανασκαφήν των παλαιών τάφων, οίτινες δεν είχον βάθος πλέον των δύο σπιθαμών, αναζητώντες τα κρανία δια να εύρωμεν πατάκες, δηλ. χάλκινα νομίσματα. Ως επί το πλείστον δε εις έκαστον κρανίον, ή εν τη αυτού θέση ευρίσκαμεν νόμισμα φέρον το σύμβολον του Αγ. Μάρκου GAZETA, ή βυζαντινόν φέρον την εικόνα του Χριστού. Είναι δε απορίας άξιον, πως εν τη μεσημβρινή του Χριστού ώρα, οι νεκροί Κομιλιώτες δεν επελάθοντο της προς τον Χάρωντα οφειλής των”.

Λεξικό του Λευκαδίτικου Γλωσσικού Ιδιώματος – Πανταζής Κοντομίχης

Ἅδης ψηλαφητὸν σκότος, καὶ ὁ τόπος τῶν νεκρῶν. φρ. Εἶνε σκοτάδι σὰν τὸν Ἅδη – ὁ μαῦρος ἅδης νὰ σὲ φάγῃ· (κατάρα γυναικὸς πρὸς ἄλλην). Κοινοτάτη φράσις τοῦ ἅδου εἶνε ὁ ΚΑΤΩ ΚΟΣΜΟΣ (*).

(*) Ὡς σπουδαῖον ἐθνικὸν ἐνδιαφέρον προβάλλομαι ὅτι ἐν τῷ νεκροταφείῳ τοῦ Ἁγίου Ἀθανασίου (προσφυεστάτη ἰδέα πρὸς δήλωσιν τῆς ἀθανασίας), κείμενον παρὰ τὴν κώμην, πρὸ εἰκοσαετίας ὡς παιδιὰν μετὰ τῶν συνηλικιωτῶν εἴχομεν τὴν ἀνασκαφὴν τῶν παλαιῶν τάφων, οἵτινες δὲν εἶχον βάθος πλέον τῶν δύο σπιθαμῶν, ἀναζητοῦντες τὰ κρανία διὰ νὰ εὕρωμεν πατάκες  δηλ. χαλκᾶ νομίσματα. Ὡς ἐπὶ τὸ πλεῖστον δὲ εἰς ἕκαστον κρανίον, ἢ ἐν τῇ αὐτοῦ θέσει εὑρίσκομεν νόμισμα φέρον τὸ σύμβολον τοῦ Ἁγίου Μάρκου GAZETA, ἢ Βυζαντινὸν φέρον τὴν εἰκόνα τοῦ Χριστοῦ. Εἶνε δι᾿ ἀπορίας ἄξιον, πῶς καὶ ἐν αὐτῇ τῇ μεσημβρινῇ τοῦ Χριστιανισμοῦ ὥρᾳ, οἱ νεκροὶ Κωμιλιῶται δὲν ἐπελάθοντο τῆς πρὸς τὸν Χάρωνα ὀφειλῆς των.

Γλωσσάριον – Γ.Χ. Μαραγκός

Αφήστε μια απάντηση

Η ηλ. διεύθυνση σας δεν δημοσιεύεται. Τα υποχρεωτικά πεδία σημειώνονται με *

This site is protected by reCAPTCHA and the Google Privacy Policy and Terms of Service apply.