ξερέξα (τα)

απαντάει μόνο στον πληθυντικό = λιχουδιές, νοστιμιές, μεζέδες, κάτι το ξεχωριστά γαστριμαργικό.
φράσεις: “θέλεις και ξερέξα, δε βλέπ΄ς τ΄φτώχεια σ΄και τ΄ κακομοιριά σ΄” – “θέλει η νύφη μας ξερέξα”.

Λεξικό του Λευκαδίτικου Γλωσσικού Ιδιώματος – Πανταζής Κοντομίχης

Ξερέξι /τὀ/ (ἐξ-ὄρεξις) = γαστριμαργικὴ προτίμησις, ἰδιαίτερον φαγητόν.

Τα Λευκαδίτικα – Χριστόφορος Λάζαρης   

Ξόρεξα. Ο Κοντομίχης και Λάζαρης το έχουν ξέρεξα – λιχουδιές νοστιμιές, μεζέδες. Ο Λάζαρης το ετυμολογεί εκ-όρεξη. Ο Π. Μαραφιάς, έχει ξόρεξα ως ιδιωματικό τύπο και ερμηνεύει ορεκτικά, πικάντικα.
Δεν σχετίζεται με την όρεξη (ρήμα ορέγομαι, επιθυμώ), όπως κατ΄ αρχή δείχνει, αλλά με το ρήμα αρέσκομαι, που θα πει ευχαριστιέμαι με κάτι (εδώ με φαγητό, αλλά πικάντικο. Λεπτή βέβαια η διαφορά.
Η αρχαϊκή λέξη “εξαρέσκια”, λέγει ο ερευνητής Στυλιανός Αλεξίου, (απ΄ όπου το ιδιώμα ξέροξα ή ξέρεξα) δε σημαίνει “επιθυμίες”, συνδέεται με το αρχαίο εξαρεσκεύομαι και ξεπέζησε σε πολλά μέρη με την έννοια του ¨κάτι το ιδιαίτερο στο φαγητό, λιχουδιά, ορεκτικά, επιδόρπια”. Στους Βυζαντινούς έχουμε τη λέξη ξαρέσκει, που σημαίνει το λίχνευμα, ο,τι αρέσκει, ο,τι ευχαριστεί τινά κ.ά (Αλεξίου, Δημώδη Βυζαβτινά, εκδ. ΣΤΙΓΜΗ, σελ.18).

Καρσάνικα Γλωσσικά Ιδιώματα – Δημ. Κατωπόδης