Ψάχνετε κάτι;

Γράψτε την λέξη που ακούσατε ή διαβάσατε και δείτε τι ακριβώς σημαίνει στο Λευκαδίτικο ιδίωμα!

βοϊδάλετρο

το αλέτρι που το έσερναν βόδια, παλαίοτερο από το αλογάλετρο. Στο βοϊδάλετρο το σταβάρι είναι πολύ μεγαλύτερο, φτάνει ως τα κεφάλια των βοδιών και λέγεται σύβαλμα ή κέρος. Αποτελείται από δυο συνεχόμενα κομμάτια (κανονικά σύβαλμα λέγεται το δεύτερο κομμάτι, από το σταβάρι και πέρα), στερεωμένα μεταξύ τους με σιδεροστέφανα και προς το τέρμα του έχει 3-4 συμμετρικά υπολογισμένες τρύπες. Εκεί σε κάποιο σημείο του ο κέρος συνδέεται με το ζυγό (που είναι διαφορετικός από αυτόν του αλογάλετρου) ως εξής: Ο ζυγός μπαίνει οριζόντια, σταυρωτά, πάνω από το σύβαλμα και εκτείνεται ως τον τράχηλο των βοδιών – δεξόζερβα. Στο κέντρο του έχει ένα στεφάνι, το ασκάλι, μέσα από το οποίο περνά ο κέρος, για να δεθεί με τον ζυγό. Η συναρμογή κέρου και ζυγού πραγματώνεται με το κλειδί, ένα καρφί, που σφηνώνεται σε μια από τις τρύπες του κέρου και βαστάει τα δυο μέρη αμετακίνητα. Οι τρύπες του κέρου, όμως είχαν και άλλον προορισμό. Ρύθμιζαν το βαθύ ή επιφανειακό όργωμα, όπως η σπάθη στο αλογάλετρο. Αν το κλειδί τοποθετούνταν στην πρώτη τρύπα, το υνί, χωνόταν βαθύτερα, αν στη δεύτερη, τρίτη ή τέταρτη, ανέβαινε πιο πάνω. Στην τελευταία, συνήθως έβαναν το κλειδί, όταν όργωναν άκρες- άκρες ή χωράφια χέρσα από καιρό. Ο ζυγός έχει, ακόμα, από μια ζεύλα στην κάθε άκρη του. Μέσα από αυτές περνούσαν τα κεφάλια των βοδιών. Ο ζευγολάτης κυβερνούσε τα βόδια με τα βοϊδόσκοινα, που δένονταν από τα κέρατα των ζώων και κατέληγαν πίσω στο χερολάβι, όπως στα αλογάλετρα. Όλα τα μέρη του αλετριού δένονταν και άρμοζαν μεταξύ τους με ξυλόκαρφα και σφήνες και στις άκρες κυρίως σιδεροστέφανα για να μη σκάνε και ανοιγουν. Απαραίτητο συμπλήρωμα του βοϊδάλετρου ήταν η βουκέντρα ή φκιέντρα, σύμβολο της εξουσίας και του καταναγκασμού που ασκεί ο ζευγολάτης: Ένα μακρύ ξύλο, γύρω στα δυο-δυομισι μέτρα, που είχε στη μια άκρη το υνί από τα λασπωμένα χώματα και στην άλλη άκρη το κεντρί, για να κεντρίζει μ΄ αυτό τα οκνά βόδια.

Από τη σειρά βιβλίων “Λαογραφικά της Λευκάδας” του Πανταζή Κοντομίχη

Αφήστε μια απάντηση

Η ηλ. διεύθυνση σας δεν δημοσιεύεται. Τα υποχρεωτικά πεδία σημειώνονται με *

This site is protected by reCAPTCHA and the Google Privacy Policy and Terms of Service apply.