κουβέλι (το)
- μέτρο χωρητικότητας στερεών. Χωρούσε 9 οκάδες και 300 δράμια.
Το βρίσκομε σε παλιές καταγρφ.: 1786: “και ένα κουβέλι”. Σε βαδιμόνιο (=κατγρφ, περιουσίας) της σιόρας Ειζαμπέλας, χήρας του πότε σιόρ Κωνσταντή Θεοτόκη, 1751 Μαρτίου 24 (Ιστορικό Αρχείο Λευκάδας), βλέπομε: “Του Γιάννη Φλορίου (Φλώριου, χωριό Άγιος Πέτρος) … σκρίτο 21 Μαρτίου 1744 δια τζεκίνια δυο και στάρη κουβέλια ηκοσιεφτά, κριθάρι κουβέλια ενιά …” - μέτρο επιφάνειας χωρητικότητας γύρω στις δέκα οκάδες ανάλογα με το είδος του δημητριακού. Έλεγαν: “Το χωράφι αυτό είναι πέντε κουβελιώνε”, δηλ. θέλει πέντε κουβέλια καρπό για να σπαρεί.
Δυο κουβέλια = περίπου ένα κιλό, 22-24 οκάδες, ανάλογα με τον καρπό.
Λεξικό του Λευκαδίτικου Γλωσσικού Ιδιώματος – Πανταζής Κοντομίχης
Κ(ου)βέλι /τὸ/ (κύβη-κύμβη) = κοῖλον κάλυμμα ἢ δοχεῖον, κυψέλη.
Τα Λευκαδίτικα — Χριστόφορος Λάζαρης
Κουβέλι (κύβος) μέτρον τῶν γεννημάτων.
Γλωσσάριον – Γ.Χ. Μαραγκός
Donald Mason -
I was very pleased to come across your website, and find the word κουβέλι. For some years I have been interested in Byzantine measures, and their successors, particularly measures of land area. I had actually come across “cuvelli” (plural) in a 17c Italian text. I couldn’t find the word in Italian dictionaries, ancient or modern, but there is the French “cuvelle”, meaning some kind of vat or basin, which I assume is related. With the equivalences you offer, 9-10, and 10-12 okes, the κουβέλι would appear to resemble the Cretan μουζούρι which, like the κουβέλι, serves as a measure both of dry capacity and land area, and is equivalent to around 16.5 litres and so to around 10 okes of wheat.
I am puzzled though by your statement “Δυο κουβέλια = περίπου ένα κιλό” – would 20 okes not be nearer to 26 kilos?