Ψάχνετε κάτι;

Γράψτε την λέξη που ακούσατε ή διαβάσατε και δείτε τι ακριβώς σημαίνει στο Λευκαδίτικο ιδίωμα!

αναπιάζω -νω

  1. κάνω την προπαρασκευαστική εργασία για το ζύμωμα του ψωμιού. Λιώνω το προζύμι και το ανακατεύω με αλεύρι για ζύμωμα. “Αναπιάζομε τα προζύμια της νύφης” ή “τα προζύμια του γαμπρού”. Είναι κοινή η φράση και πασίγνωστη: “αναπιάζω προζύμι”.
    Δημ. τραγ. : “Φκήσου με, μάνα μ΄, φκήσου με στο δόλιο μου προζύμι, / στ΄ ώριο και στο πανώριο μου, στο καλορίζικό μου” – “Αχλιβέ μου (=χλιαρός) ποταμέ μου, άχλια είναι τα νερά σου / π΄ αναπιάζουν τα προζύμια και του γάμου τα κουλούρια”.
  2. σε καυγάδες λένε: “Αναπιάστηκαν τα προζύμια, βλέπω”
  3. βοηθώ: “Ανάπιασέ μου τη βαρέλα στο κεφάλι μου” – “Ανάπιασέ μου να φορτωθώ το δεμάτι με τα ξύλα”.

Λεξικό του Λευκαδίτικου Γλωσσικού Ιδιώματος – Πανταζής Κοντομίχης


Ἀναπιάζω και Ἀναπιάνω:  (ἀνὰ-πιάζω) = προπαρασκευάζω, ἀναλύω τὴν ζύμην (μαγιὰν) καὶ ἀναμιγνύω μετὰ τοῦ πρὸς ἀρτοποίησιν φυράματος. «ἀναπιάζω προζῦμι».

Τα Λευκαδίτικα – Χριστόφορος Λάζαρης   


Από τον αόριστο του αρχαίου ρήματος πιάζω κατά το σχήμα έφθασα-φθάνω, έχασα-χάνω.
Το ίδιο αρχαίο πιάζω, λέγει ο Μπαμπινιώτης, αποτελεί παράλληλο τύπο του ρήματος πιέζω. Ακριβέστερα: από το πιέζω έγινε το δωρικό πιάζω, από τον αόριστο του οποίου έγινε το δημώδες πιάνω (Ζηκίδης). Με την πρόθεση -ανα- έχομε το αναπιάνω, που θα πει ετοιμάζεται η νοικοκυρά για το ζύμωμα. (Ρίχνω αλεύρι στο νερό με το διαλυμένο προζύμι και το ανακατεύω καλά ώσπου μα αποτελεσθεί ζυμάρι.
Αναπιέζω, λέγει ο Σταματάκος, πιέζω εκ νέου ή κατ΄ επανάληψιν (εννοεί με τις γροθιές για να θυμηθούμε τη γραφική εικόνα του ζυμώματος.

Καρσάνικα Γλωσσικά Ιδιώματα – Δημ. Κατωπόδης


Ἀναπιάνω = παρασκευάζω ζύμη μέ προζύμι γιά ψωμί, (προεργασία γιά τό ζύμωμα).

Το Γλωσσάρι της Λευκάδας – Ηλίας Γαζής

Ἀναπιάνω (ἀναπιάζω)· πιέζω. Αἱ γυναῖκες μεταχειρίζονται τὴν λέξιν, ὅταν θὰ ἀναπιάσωσι προζῦμι. φρ. πᾶμε ν᾿ ἀναπιάσουμε προζῦμι, καὶ ἀντὶ τοῦ ἀνασηκόνω. φρ. ἀνάπιασέ μου λιγάκι νὰ μὴν πέσῃ – ἀνάπιασέ μου νὰ φορτωθῶ. Ἐκ τούτου, τὸ ἀναπιάνω = βοηθῶ, ἀνακουφίζω.

Γλωσσάριον – Γ.Χ. Μαραγκός

Αναπιάνω: (ανά+πιάνω) εν προκειμένω το προζύμι, το ξαναπιάνω στα χέρια μου για να προετοιμάσω το ζύμωμα. Ανάπιασμα το, λέγεται η όλη διαδικασία προ-ζυμώματος.

Γλωσσάριο Ιωάννας. Κόκλα


Από τραγούδι του γάμου (Μεγανήσι):

“Κυρά Φανερωμένη μου, με το μονογενή σου,
Προζύμι ν΄ αναπιάζουμε και δως μας την ευχή σου …

Σήτα μου καλή μου σήτα όμορφα να κοσκινίσω
και τ΄ αλεύρι να μου σείσεις ν΄ αναπιάσω τα προζύμια
και του γάμου τα κουλούρια…

Συμμαζευτείτε πέρδικες, του κάμπου καρδερίνια,
κι ελάτε ν΄ αναπιάσουμε τοτ γάμου τα προζύμια.

Άχλιε ποταμέ μου χλιό νερό να κατεβάσεις,
ν΄ αναπίασω τα προζύμια και του γάμου τα κουλούρια.

Κάρυνο είναι το σκαφίδι και μεταξωτή είν΄ η σήτα
και πανώρια η αναπιάστρα που αναπιάνει το προζύμι…”

Μπολίτσα στο χρόνο

 

 

 

Αφήστε μια απάντηση

Η ηλ. διεύθυνση σας δεν δημοσιεύεται. Τα υποχρεωτικά πεδία σημειώνονται με *

This site is protected by reCAPTCHA and the Google Privacy Policy and Terms of Service apply.